Na aanleg van onder andere de deltawerken is van lieverlee op sommige locaties op en rond de dijken een ecologisch interessante soortengemeenschap ontstaan in de intertidale en subtidale zones. Dit fenomeen heeft geleid tot benutting van deze locaties door onder andere sportvissers en duikers. Vanuit de ecologie gezien leveren deze harde structuren in brakke en zoute watersystemen habitats op die voorheen niet beschikbaar waren, waarin vele soorten zich voortplanten, opgroeien en fourageren. Op deze wijze ontwikkelden sommige dijken zich als belangrijke plekken met een ecologische uitstraling op de omgeving.
In de praktijk is dit verschijnsel over de hele wereld bekend en wordt het benut voor ontwikkeling van kunstriffen (met structuren zoals ‘reef balls’) die vele ecologische en daarmee ook recreatieve en economische (visserij) functies bedienen. In Nederland zijn zulke ‘reefballs’ in de Oosterschelde aangebracht. Er is dus al veel kennis aanwezig die de relatie beschrijft tussen vorm, structuur, materiaal, locatie en de te verwachten ecologische functies van een harde structuur in het ondiepe kustwater. In de haven van Rotterdam is al enige tijd een inventarisatie van biodiversiteit op en rond de natte-infrastructuur aan de gang, waaruit deze relaties in detail kunnen worden bestudeerd. In 2004 is een Europees samenwerkingsproject afgerond (DELOS) waarin de invloed van harde structuren in de kust op locale ecologie is onderzocht. Hieraan hebben o.a. INFRAM en WL | Delft Hydraulics meegewerkt. Ook in de Leidraad Grondslagen voor Waterkeren wordt al expliciet aandacht besteed aan natuur-waarden van harde infrastructuur.
Tot nu toe is bij de aanleg van harde infrastructuur in de kustzone geen rekening gehouden met de mogelijkheden die het ontwerp zou kunnen bieden voor creëren en versterken van ecologische functies. Het doel van deze verkenning is om te bekijken of het haalbaar is de op dit gebied al aanwezige kennis om te zetten in een aantal ontwerpen voor ecologische diverse en productieve zeeweringen, havendammen, breakwaters of pieren, die economisch en planmatig inpasbaar zijn in een bestaand of nieuw ontwerp voor kust infrastructuur. Gedacht kan worden aan constructie van zo’n rijke dijk bij vervanging/onderhoud van bestaande harde infrastructuur of bij nieuw aan te leggen infrastructuur. Mogelijk levert dit initiatief kansen op voor compensatie van verloren natuurwaarde ter plekke van een beoogde ingreep. |
